Het World Social Forum is voor de eerste maal georganiseerd in 2001 in Porto Allegre, Brazilië, als tegenhanger van het World Economic Forum dat jaarlijks georganiseerd wordt in Davos. Het WSF is opgericht door een aantal organisaties waaronder partnerorganisaties die door ICCO worden ondersteund. Zij zijn niet tegen globalisering zelf; wel tegen de eendimensionale vorm van globalisering. Het uiteindelijke doel van het WSF is om te komen tot een meer duurzame vorm van globalisering waarbij er naast economische belangen aandacht is voor het milieu en de rechten van mensen. Over de vraag hoe dat bereikt moet worden bestaat sinds de oprichting van het WSF discussie. Sommigen vinden dat het WSF moet komen met voorstellen voor verandering. Anderen zeggen dat zoiets onmogelijk te bereiken is met een zo grote diversiteit aan mensen, nationaliteiten en achtergronden. Voor hen is de belangrijkste functie van het WSF het bieden van een forum waar ideeën worden uitgewisseld, vergelijkbaar met het WEF in Davos: ook daar worden geen besluiten genomen, verdragen opgesteld o.i.d. terwijl toch het WEF een grote invloed heeft op de richting van de wereldeconomie.
Ik heb vanaf het begin de WSF kunnen volgen: de eerste drie WSFora in Porto Alegre, de 4de in 2004 in Mumbai, de 5de opnieuw in Porto Allegre, het 6de WSF in 2007 in Nairobi en het 7de nu dus in Bélem. Naar schatting waren dit keer zo’n 100.000 mensen aanwezig; de meerderheid afkomstig uit Brazilië en Latijns Amerika. Daarnaast waren mensen uit de andere continenten aanwezig met name vertegenwoordigers van sociale bewegingen, NGO’s, kerkelijke organisaties, vakbonden, universiteiten, vrouwen- en mensenrechten organisaties. Overigens minder dan voorgaande keren uit Afrika en Azië vanwege de slechte bereikbaarheid van Bélem en de hoge kosten van de reis.
In dit WSF dat plaatsvond aan de rand van het Amazone gebied, ging veel aandacht uit naar drie zaken:
1) de klimaatveranderingen en het behoud van de Amazone als één van de belangrijkste natuurgebieden ter wereld. In rap tempo wordt dit enorme gebied ontbost wat grote negatieve gevolgen heeft voor regenval en daarmee voor de landbouw, voor de grote variëteit aan flora en fauna. Als deze ontbossing doorgaat, dan zal in 2030 een gebied zo groot als 32 keer België aangetast zijn. Op dit WSF waren zo’n 7.500 Indianen aanwezig die met boten vanuit de Amazone naar Bélem waren gekomen om aandacht te vragen voor de aantasting van hun leefomgeving.
2) De serie van crisissen die het afgelopen jaar heeft plaats gevonden: de milieu en klimaatcrisis, de voedselcrisis, de energiecrisis en ten slotte de financiële crisis. In 2001 bij het eerste WSF was het ondenkbaar om over alternatieve vormen van globalisering na te denken. Nu na al deze crisissen begint het besef door te dringen dat het anders moet.
3) De oorlog in Gaza. Hoewel de Palestijnse kwestie op de afgelopen WSFora al de nodige aandacht kreeg, was het deze keer vanwege de oorlog in Gaza in alle gesprekken aanwezig. Het wordt steeds meer een voorbeeld van hoe mensenrechten en het internationale humanitaire recht worden genegeerd door regeringen. Veel sociale bewegingen die in hun land te maken hebben schending van hun rechten, beschouwen de Palestijnse zaak als een symbool voor hun eigen strijd. Het was jammer dat de Palestijnen zelf zo slecht georganiseerd waren. Tegenover de enorme Cubaanse tent viel de Palestijnse partytent van 2 bij 2 meter nauwelijks op. Men toonde er vooral veel gruwelijke foto’s van slachtoffers van het recente geweld in Gaza.
Het belang van het WSF zeker in deze tijd van crisissen in de wereld, werd nog eens onderstreept door de aanwezigheid van 5 Latijns Amerikaanse presidenten op dit WSF: Naast Lula, de president van Brazilië, waren de presidenten van Paraguay, Bolivia, Equador en Venezuela aanwezig. In tegenstelling tot voorgaande keren, besloot Lula dit keer niet naar Davos te gaan maar naar Bélem te komen. Een duidelijk signaal dat wat hem betreft veranderingen nodig zijn. Al langer bepleit hij, samen met een aantal andere staatshoofden van opkomende economieën in het zuiden, andere machtsverhoudingen in de VN-organen en de WTO. Fernando Lugo, de nieuwe (linkse) president van Paraquay vertelde op het WSF dat de komst van Lula en de World Social Fora de hoop heeft uitgestraald dat het anders kan. Dat heeft Latijns Amerika veranderd en het mogelijk gemaakt dat er in veel landen nu presidenten zitten die voort zijn gekomen uit die sociale bewegingen.
ICCO ondersteunt het WSF sinds de oprichting financieel en door zelf activiteiten te organiseren. In dit WSF lag de nadruk daarbij op twee thema’s: de criminalisering van sociaal protest en mensenrechten verdedigers en het geweld tegen vrouwen in conflict situaties. ICCO had daarvoor een aantal vertegenwoordigers van partnerorganisaties uitgenodigd uit DR Congo, Vietnam, El Salvador, Peru, Honduras, Israël en Indonesië. Veel van deze mensen staan onder zware druk in eigen land vanwege hun mensenrechten werk. Zoals Indria Fernida van de Indonesische organisatie Kontras waarvan de directeur – Munir - drie jaar geleden werd vergiftigd en vermoord toen hij op weg was naar Nederland. De ironie wilde dat hij op uitnodiging van ICCO op weg was naar NL om even te ontsnappen aan de bedreigingen aan zijn adres. Nog steeds worden Indria en haar collega’s bedreigd in Indonesië. In veel landen wordt antiterrorisme wetgeving misbruikt om mensen die opkomen voor hun rechten en verdedigers van mensenrechten op te pakken of op andere manieren tot zwijgen te brengen. Justine Masika Bihamba was op onze uitnodiging op het WSF in Bélem om over haar ervaringen te vertellen in het oosten van Congo waar in het conflict veel vrouwen op grote schaal worden verkracht, mishandeld en vermoord door de strijdende partijen. Zij verleend met haar organisatie in Congo medische, psychosociale en juridische steun aan slachtoffers van dat geweld. Zij kreeg voor dit werk in december 2008 de ‘Human Rights Defenders Tulip’ van de Nederlandse overheid.
Het grote belang voor ICCO en haar partners in het WSF is de uitwisseling van ervaringen en het bespreken van strategieën hoe beter bescherming te bieden aan het werk van mensenrechtenverdedigers. De ervaring van ICCO uit voorgaande WSFora leert dat zij deze geleerde lessen en strategieën toe passen in hun eigen werk en er uitwisselingen ontstaan. Ook dit keer zijn er veel contacten gelegd o.a. met vertegenwoordigers van mensenrechten organisaties uit Colombia die naar DR Congo zullen gaan om Justine te helpen bij het ontwikkelen van haar strategie om vrouwen in de oorlog in Congo beter te kunnen beschermen.
Op de afsluitende bijeenkomst van zondag 1 februari, is een voorstel gedaan om het volgende WSF in de Arabische wereld te organiseren. Het voorstel is afkomstig van Arabische organisaties vertegenwoordigd op het WSF die zo het gebrek aan democratie en ruimte voor maatschappelijke organisaties in veel van de Arabische landen willen onderstrepen. Zij hopen dat een dergelijk forum in 2011 in Rabat, Marokko machtshebbers in de Arabische wereld onder druk kan zetten om te democratiseren. Of dat voorstel het zal halen, zal de komende dagen moeten blijken als dit voorstel onderzocht wordt op haar haalbaarheid.
Bélem, 1 februari 2009
Harry Derksen
No comments:
Post a Comment